Συστημική Θεραπεία
Ο όρος Συστημική προέρχεται από τη λέξη σύστημα. Σύμφωνα με τον Bateson ως σύστημα ορίζεται ένα σύμπλεγμα αλληλοεπηρεαζόμενων και αλληλοεξαρτώμενων μεταξύ τους στοιχείων. Μια αλλαγή σε κάποιο στοιχείο του συστήματος επιφέρει αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα. Ως σύστημα μπορεί να θεωρηθεί ένα άτομο, μια οικογένεια, μια τάξη ενός σχολείου, μια κοινότητα κ.α.
Η συστημική αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας, η οποία υιοθετεί μια ολιστική και σχεσιακή οπτική αντίληψης του κόσμου. Επιχειρεί να αναλύσει και να κατανοήσει την εσωτερική οργάνωση και λειτουργία των συστημάτων, καθώς και την αλληλεπίδρασή τους με το εξωτερικό περιβάλλον. Το σύστημα κάθε φορά ορίζεται από τον παρατηρητή.
Εμείς ως παρατηρητές επιλέγουμε τα όρια του συστήματος που περιγράφουμε. Παρατηρούμε και μελετάμε πολύπλοκες συνάφειες σχέσεων των μερών του συστήματος με το όλον, αλλά και τη σχέση του με το περιβάλλον. Η ματιά στρέφεται από το άτομο στο όλον και από τις προσωπικές ιδιότητες στις σχέσεις.
Στη διαδικασία διερεύνησης των προβλημάτων αξιοποιούμε τη λογική της κυκλικής σχέσης και όχι αυτήν της γραμμικής αιτιότητας. Μας ενδιαφέρει το «πώς» και όχι το «γιατί». Σύμφωνα με τα παραπάνω οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις, οι αξίες και η δράση κάθε ανθρώπου διαμορφώνονται στο πλαίσιο των συστημάτων με τα οποία αλληλεπιδρά.
Επιπλέον, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο πλαίσιο μέσα στο οποίο παρατηρείται κάθε συμπεριφορά. Αυτό σημαίνει πως οποιαδήποτε συμπεριφορά παρατηρούμε είναι ενταγμένη σε συγκεκριμένα χρονικά και σχεσιακά πλαίσια και βρίσκει νόημα μόνο μέσα σε αυτά.
Ακόμη μία επιστημολογική θεώρηση με την οποία συνδέεται η συστημική είναι αυτή του κονστρουκτιβισμού. Σύμφωνα με την οποία, δεν υπάρχει κάποια προνομιακή οπτική της πραγματικότητας. Η πραγματικότητα κατασκευάζεται ενεργά κάθε φορά μέσω των σχέσεων και της γλώσσας.
Η πραγματικότητα αποτελεί κοινωνική κατασκευή. Συνεπώς δεν μας ενδιαφέρει τι είναι πραγματικό, αλλά πως δημιουργείται κάθε φορά αυτό που κάποιος θεωρεί ως πραγματικό και τις συνέπειες που αυτό έχει. Με τον τρόπο αυτό καθίσταται δυνατή η κατασκευή εναλλακτικών πραγματικοτήτων και η διερεύνηση των πρακτικών επιλογών και δυνατοτήτων που προσφέρει η καθεμιά.
Η συστημική ψυχοθεραπεία έχει ως στόχο τη διάλυση των προβλημάτων και την αλλαγή των σχέσεων που επιθυμεί το άτομο, η οικογένεια ή το ζευγάρι χωρίς κριτικές αξιολογήσεις από τη μεριά του θεραπευτή ή της θεραπεύτριας. Ο/Η θεραπευτής/θεραπεύτρια, λοιπόν, συναντά τον άνθρωπο που προσέρχεται σε θεραπεία σε ένα χώρο, όπου ο δεύτερος είναι ο ειδικός στα ζητήματα που τον απασχολούν. Μέσω του διαλόγου και της σχέσης που δημιουργείται διευκολύνεται η εύρεση νέων δυνατοτήτων αλλαγής και δράσης.